Het kruirad van De Noordmolen van Polder Berkel

Het kruirad van de Noordmolen van polder Berkel.
De Berkelse molens:
De eerste vermelding van een windmolen op deze plaats dateert uit 1384, waarschijnlijk op de plaats waar later de Windas molen of Set molen heeft gestaan, en waar nu het gemaal staat. In 1471 vindt er een scheiding plaats tussen Berkel en Ackersdijk en dan blijken er twee molens te staan, de Set molen en de Nieuwe Molen, waaruit zou kunnen blijken dat de laatste nog niet lang ervoor gebouwd zou zijn. Tussen 1471 en 1484 moeten er nog twee molens bijgebouwd zijn, maar het duurde nog tot ± 1500 voor er vaste molenaars op de molens aanwezig zijn. De Keur van Delfland wordt in 1562 ingesteld, waarbij alle molens op een vast peil moeten malen en dit peil moeten handhaven. Bij de inundatie in 1562, ten tijde van het beleg van Leiden, steken ook de mensen van Berkel de dijken door, tegen de zin van de Spanjaarden, die uit wraak de Windas molen in de brand steken en hem tot de grond lieten afbranden. De andere drie, de Noordmolen, de Hoekmolen en de Verlaat molen ontkwamen aan die wraak, omdat ze door het water onbereikbaar waren. Pas in 1577 was alles weer drooggemalen, met behulp van een nieuwe Windas molen en een gerepareerde Verlaat molen, de andere twee molens konden nog gewoon meemalen. In 1595 wordt er een vergunning gegeven voor de bouw van een nieuwe Noordmolen, maar dit blijkt niet voldoende te zijn, en na veel geharrewar met Ackersdijk mag er nog een molen bijgeplaatst worden in 1616, de Nieuwe Molen. De tot die tijd nog gebruikte hand- en trapmolentjes worden echter verboden. De oudste molen, de Windas molen, wordt in 1664 vervangen door een nieuwe. Daar ook in Berkel de polders werden uitgeveend, kregen ze ook te maken met de tijd van de grote droogmakerijen, 1774-1777. Er moesten toen in Berkel verschillende molens bijgebouwd worden, waarvan een in dit gebied, die de naam Bovenmolen of De Valk kreeg. In oktober 1774 was men zover dat met het malen begonnen kon worden en in 1776 vielen de eerste gronden droog. Het stoomgemaal werd in 1865 gebouwd, waardoor de Windasmolen en de Verlaatmolen overbodig werden en in 1866 werden afgebroken. De Hoekmolen en de Noordmolen werden in 1939 afgebroken maar de Nieuwe Molen raakte in verval en werd uiteindelijk in 1953 gesloopt. De Valk of Bovenmolen werd in 1954 hersteld, maar het gaande werk werd geheel verwijderd waardoor de molen niet meer kan werken. Dit is de enige nu nog overgebleven molen in dit gebied. Een achtkant, gerietdekte grondzeiler.

Vastgelegde informatie over deze foto